فيروزه يكي از سنگهاي قيمتي است كه از عهد باستان در ايران شناخته شده است، فيروزه سنگ آرزوهاي تمام پادشاهان ممالك از زمان كورش و داريوش كبير است كه به عنوان هديه از طرف آنها به تمام سلاطين داده ميشد. در كشور ايتاليا از فيروزه آبي و صاف كه به گوهر آبي معروف است، به عنوان گرانقيمتترين جواهرات استفاده ميشود. استفاده از سنگ فيروزه در ساخت طلا و جواهرات از 5500 سال قبل از ميلاد رواج داشته است.جواهرات فيروزه اي از جذابيت خاصي برخوردارند و اين جذابيت ممكن است به دليل سايه هاي آبي رنگ متفاوت آن ها و يا الگوها و طرح هاي متنوع در جواهرات فيروزه اي و يا به دليل يك جذابيت غير قابل توصيف در آن ها باشد.
علت رنگ آبي و سبز در فيروزه
فيروزه يك فسفات آلومينيوم با سختي حدود 6 است. با اين حال به طور قابل ملاحظهاي از كوارتز نرمتر است. اين كاني به طور طبيعي در طيف وسيعي از رنگها٬ از آبي آسماني روشن تا سبز خاكستري يافت ميشود. فيروزه با رنگ آبي خوشرنگ، بهترين كيفيت را دارا ميباشد و بسيار كمياب است و در حالي كه رنگ سبز يا آبي كمرنگ كه از ارزش كمي برخوردار است، فراواني بيشتري دارد. برخي از سنگ هاي فيروزه اي داراي رگه هاي مشخصي هستند كه اين رگه ها تحت تأثير شرايط تشكيل اين سنگ ها به وجود آمده است. فيروزه هايي كه به خوبي شكل گرفته اند و داراي منافذ كمتري هستند معمولا از دوام بيشتر و درخشش بالاتري برخوردارند.
مشخصات فيروزه مرغوب
فيروزه مرغوب داراي رنگ آبي سير، جلاي چينيو و سختي بالا ميباشد.افزايش رنگ سبز٬ پريدگي رنگ و وجود ناخالصي عواملي هستند كه باعث كاهش كيفيت فيروزه ميشوند.
خواص درماني فيروزه
نيروهاي مغناطيسي موجود در فيروزه علاوه بر آرامش دادن، باعث بيدار شدن نيروهاي دروني افراد نيز مي گردد. اين نيروها با دارا بودن قدرت هاي بيدار كننده، مقداري از نيروهاي دروني فرد را تقويت مي كنند. فيروزه سنگي توانمند و حامي به شمار مي رود. همچنين در زمان مسافرت از شخص حمايت مي كند.
سنگ فيروزه به عوارض عملكردهاي نادرست كبد و غدد كمك مي كند . چشمها را نيرو مي بخشد و بر عليه بيماري هاي چشم و اصلاح گردش خون موثر است . درد گلو، التهابات ريوي و بيماري هاي دستگاه تنفسي را درمان مي كند . در براب رافسردگي ها مفيد است و قلب را تقويت مي كند .
اين سنگ شخص را در برابر خوابهاي آشفته و كابوسها حمايت مي كند . نيرو و ارتعاشات منفي ، مضر و آشفته را از ما دور مي كند و حتي مي تواند جذب كننده نيروهاي مثبت باشد
چگونگي به وجودآمدن فيروزه
فيروزه بيشتر اوقات در رسوبات مس در محيطهاي باير و نسبتا كم آب يافت شده است. فيروزه در مكانهايي بوجود ميآيد كه ميزان مس موجود در منطقه بالا باشد. فيروزه بر اثر تاثير محلولهاي سطحي مسدار بر روي سنگهاي غني از Al2O3 و غني از فسفر و گاهي نيز بر اثر تاثير محلولهاي سطحي مسدار٬ بر روي فسيلهاي استخواني جانوران به وجود ميآيد.
ارزش فيروزه در فرهنگهاي مختلف
اشكال مختلف فيروزه شامل دانهاي ريز، فيروزه ريز، كمپاكت، متخلخل، كليراي، خوشهاي، دندريتي و گاهي پوششي است. فيروزه ظاهراً به صورت نامتبلور و به صورت رگه و دانههاي پراكنده در داخل سنگ مادر يافت ميشود و غالباً به صورت نهان بلور است. ميزان بلورههاي فيروزه در طبيعت بسيار كم است و به علت جلاپذيري و رنگ جالب مورد توجه بوده است. با اين حال كه در بسياري از فرهنگ ها جواهرات فيروزه اي بيشتر به دليل زيبايي آن ها مورد استفاده قرار مي گيرند؛ اما در برخي از فرهنگ ها نيز عقايدي در رابطه با جواهرات فيروزه اي وجود دارد به اين صورت كه آن ها معتقدند كه جواهرات فيروزه اي خواص سحرآميز متنوعي دارند و از آن ها مي توان در پيشگيري از بيماري ها و يا درمان برخي از بيماري ها استفاده كرد.
نحوه تشخيص فيروزه اصل و مرغوب
فيروزه به رنگهاي آبي آسماني، آبي مايل به سبز، سبز مايل به زرد، خاكستري مايل به سبز، آبي نيلي و آبي مايل به سفيد وجود دارد. رنگ آبي آسماني نوع مرغوب آن است و سبز مايل به زرد نوع نامرغوب.
در صورتي كه ميزان مس موجود در كاني زياد باشد به رنگ آبي در صورتي كه آهن زياد داشته باشد به رنگ سبز و در صورت وجود آلومينيم زياد به رنگ سفيد ديده ميشود كه به ترتيب ارزش آن كاهش مييابد يعني رنگ آبي با ارزشترين نوع فيروزه است.
جواهرفروشان براي تشخيص فيروزه از فوتك استفاده ميكنند بدين صورت كه سطح پشتي فيروزه را تحت تاثير شعله قرار ميدهند، سپس با ذرهبينهاي چشمي محل حرارت داده شده را مشاهده ميكنند. در صورت پوسته پوسته قهوهاي شدن فيروزه است.
پيشتر اين كاني تنها از سنگ فيروزه به دست ميآمد ولي امروزه همانند ديگر كانيها مصنوعي نيز فرآوري ميشود به گونهاي كه حتي تشخيص طبيعي يا مصنوعي بودن آن براي كارشناسان نيز بسيار دشوار است.
نحوه نگهداري صحيح فيروزه
رنگ فيروزه ممكن است به تدريج به رنگ سبز تغيير كند. علت اين امر قرار گرفتن كاني به مدت زياد در نور شديد و يا حرارت است كه باعث رنگ پريدگي و در نتيجه كم ارزش شدن كاني ميشود. اين سنگ زيبا در شرايط مختلف از صاحب خود محافظت كرده و در عين حال خود نيز به نگهداري احتياج دارد. اصطلاحا به فيروزه سنگ زنده مي گويند. چرا كه اگر شرايط نگهداري آن درست رعايت نشود، كم كم كيفيت خود را از دست داده و اصطلاحا ميميرد!
فيروزه در برابر برخي مواد شيميايي حساس است و بايد از آنها دور بماند. مثلا چربي، اسيد، عطر و ادكلن، كرمهاي آرايشي و . . . براي فيروزه مضر هستند و اگر فيروزه در مدت زمان طولاني با آنها در تماس باشد، صدمه خواهد ديد و رنگ آن عوض ميشود.
نكته قابل توجه اينجاست كه اگر فيروزه در اثر تماس با مواد شيميايي صدمه ببيند و رنگ آن تغيير كند، ديگر اصلاح نشده و قابل ترميم نيست.
ولي اگر شما از علاقمندان سنگ فيروزه باشيد، بهتر است تا نكات زير را رعايت فرماييد:
آيا ميتوان از اين سنگ زيبا كه استفاده از آن بسيار توصيه شده و احاديث زيادي درباره آن نقل شده، بهره برد؟
آري. . . !
فقط رعايت چند نكته ساده كافيست تا شما هم بتوانيد از سنگ فيروزه خود به خوبي نگهداري نموده و از خواص بيشمار آن بهره مند شويد.
فيروزه بايد از مواد شيميايي دور بماند. (عطر و ادكلن، كرمهاي آرايشي و. . . ) براي فيروزه مضر است اگر با فيروزه تماس پيدا كرد، ميبايست سنگ فيروزه را به آرامي و به خوبي با آب ولرم بشوييد.
نحوه شارژ سنگ فيروزه
براي شارژ سنگ ها بايد آنها را بشوييد و آن را از ناخالصي ها پاك كنيد . گاهي اوقات فيروزه اي در اختيار شما قرار مي گيرد تا شما بتوانيد از آن انرژي بگيريد . شايد اين سنگ قبل از شما مورد استفاده شخصي بوده كه دچار بيماري و ناراحتي خاص بوده است . اين سنگ از نظر فيزيكي به شما آسيب نمي رساند ، ولي امكان دارد كه افكار پريشان و انرژي منفي شخص قبلي را همراه داشته باشد و آن انرژي منفي شما را آزار دهد. بنابراين بايد سنگ ها مجدد شارژ شود.
آب ، آتش ، خاك و نمك دريا از عوامل پاك كننده سنگ هستند . شما مي توانيد سنگ مورد نظرتان را در حدود 1 تا چند ساعت در آب جاري قرار داده و شارژ كنيد يا آن را داخل خاك بگذاريد و سپس آن را بشوييد. گاهي هم مي شود سنگ را روي شعله شمع قرار داد يا اينكه با قرار دادن سنگ مورد نظر در نمك خشك دريا آنرا شارژ كرد. در حالت كلي اگر از فيروزه استفاده مي كنيد، بهتر است براي نظافت آن و همچنين شارژ سنگ، هر روز كه دستان خود را ميشوييد، روي نگين فيروزه خود نيز آب ريخته و دست بكشيد تا اگر احتمالا مواد مضر با سطح آن برخورد كرده، به طور كامل برطرف شود، البته لازم به يادآوريست كه در اين مواقع به هيچ وجه از مواد شوينده استفاده نكنيد.
شبكه عنكبوتي
آنچه در اغلب فيروزهها عموميت دارد وجود رگه يا رگچههايي سياه يا قهوهاي رنگ برجسته است كه مربوط به سنگ مادر تشكيل دهنده فيروزه ميباشد. اين رگهها گاه در طرحهاي منظم و غيرمنظم شكل ميگيرند كه در چنين حالتي به آن شبكه عنكبوتي و در اصطلاح بازار ايران به آن فيروزه شجري ميگويند. اگر اين طرح منظم و زيبا باشد باعث افزايش ارزش فيروزه خواهد شد و اگر نامنظم و به صورت نقطه و لكهاي باشد از ارزش فيروزه خواهد كاست.
موارد استفاده فيروزه
فيروزه در ساخت انگشتر، گوشواره ، گردنبند و ظروف سبك درباري مورد استفاده قرار ميگيرد.
راههاي افزايش عمر فيروزه
الف) مرحله بهسازي شامل واكس زدن
ب) عدم شستشو با مواد شوينده و الكل
ج) عدم تماس با پوست چرب و مواد آرايشي
د) در معرض نور و گرد و غبار قرار نگيرد.
ه) تميز كردن فيروزه هر چند وقت يك بار
مهمترين خطري كه فيروزه را تهديد ميكند ايجاد خراش روي فيروزه، آب داغ و مواد شيميايي خانگي است و دليل آن نيز تركيب هيدراتي در سنگ است. فيروزه سنگي زنده ميباشد و نسبت به روغن و مواد شيميايي مانند مواد شوينده بسيار حساس بوده و تغيير رنگ ميدهد. خلل و فرج سنگ باعث جذب چربيها و موجب تغيير رنگ فيروزه ميشود. هرگز از تميزكنندههاي اولتراسونيك استفاده نكنيد و از نزديكي با مواد حاوي كلر نيز اجتناب كنيد.
آب و نور نيز باعث تغيير رنگ فيروزه ميشود. فيروزه در مقابل سه چيز عكسالعمل نشان ميدهد كه هرگز نبايد با آنها تماس پيدا كند: روغن، كرم، ادكلن.
به سازي فيروزه چيست و چگونه انجام ميشود
فيروزهها جواهرات نسبتا” نرم و كاملا” حساس هستند. بدين معني كه رنگ فيروزه ميتواند در طي استفاده كمرنگ شود. به همين دليل امروزه حتي براي فيروزههايي با كيفيت عالي يك مرحله بهسازي شامل واكس زدن در نظر گرفته ميشود. عمل واكس زدن باعث ميشود تا ضمن افزايش سختي و در نتيجه افزايش دوام كاني، از محو شدن رنگ فيروزه به مرور زمان نيز جلوگيري شود.
واكس فيروزه يكنوع رزين مصنوعي است كه طي روشي خاص با فرو بردن فيروزه در آن صورت ميگيرد. امروزه اكثر فيروزهها با اين روش بهسازي ميشوند و اين عمل حتي باعث افزايش قيمت و ارزش فيروزه ميشود.
فيروزه در ايران
نامورترين و پرخواهانترين فيروزه در ايران فيروزه نيشابور است كه از بيش از ۲۰۰۰ سال پيش استخراج ميشده است. معدن اين فيروزه در نزديكي روستاي معدن نيشابور است و از سطح زمين ۲۰۱۲ متر بلندي دارد.انواع مرغوب فيروزه ايران از نظر رنگ، نقش و كيفيت فيروزه عجمي و فيروزه شجري است. جالب است بدانيد اروپائيان نوع شجري و ايرانيان نوع عجمي را كه بدون شجر است، ميپسندند.
فيروزه يكي از سنگهاي قيمتي است كه از عهد باستان در ايران شناخته شده است، فيروزه سنگ آرزوهاي تمام پادشاهان ممالك از زمان كورش و داريوش كبير است كه به عنوان هديه از طرف آنها به تمام سلاطين داده ميشد. در كشور ايتاليا از فيروزه آبي و صاف كه به گوهر آبي معروف است، به عنوان گرانقيمتترين جواهرات استفاده ميشود. استفاده از سنگ فيروزه در ساخت طلا و جواهرات از 5500 سال قبل از ميلاد رواج داشته است.جواهرات فيروزه اي از جذابيت خاصي برخوردارند و اين جذابيت ممكن است به دليل سايه هاي آبي رنگ متفاوت آن ها و يا الگوها و طرح هاي متنوع در جواهرات فيروزه اي و يا به دليل يك جذابيت غير قابل توصيف در آن ها باشد.
علت رنگ آبي و سبز در فيروزه
فيروزه يك فسفات آلومينيوم با سختي حدود 6 است. با اين حال به طور قابل ملاحظهاي از كوارتز نرمتر است. اين كاني به طور طبيعي در طيف وسيعي از رنگها٬ از آبي آسماني روشن تا سبز خاكستري يافت ميشود. فيروزه با رنگ آبي خوشرنگ، بهترين كيفيت را دارا ميباشد و بسيار كمياب است و در حالي كه رنگ سبز يا آبي كمرنگ كه از ارزش كمي برخوردار است، فراواني بيشتري دارد. برخي از سنگ هاي فيروزه اي داراي رگه هاي مشخصي هستند كه اين رگه ها تحت تأثير شرايط تشكيل اين سنگ ها به وجود آمده است. فيروزه هايي كه به خوبي شكل گرفته اند و داراي منافذ كمتري هستند معمولا از دوام بيشتر و درخشش بالاتري برخوردارند.
مشخصات فيروزه مرغوب
فيروزه مرغوب داراي رنگ آبي سير، جلاي چينيو و سختي بالا ميباشد.افزايش رنگ سبز٬ پريدگي رنگ و وجود ناخالصي عواملي هستند كه باعث كاهش كيفيت فيروزه ميشوند.
خواص درماني فيروزه
نيروهاي مغناطيسي موجود در فيروزه علاوه بر آرامش دادن، باعث بيدار شدن نيروهاي دروني افراد نيز مي گردد. اين نيروها با دارا بودن قدرت هاي بيدار كننده، مقداري از نيروهاي دروني فرد را تقويت مي كنند. فيروزه سنگي توانمند و حامي به شمار مي رود. همچنين در زمان مسافرت از شخص حمايت مي كند.
سنگ فيروزه به عوارض عملكردهاي نادرست كبد و غدد كمك مي كند . چشمها را نيرو مي بخشد و بر عليه بيماري هاي چشم و اصلاح گردش خون موثر است . درد گلو، التهابات ريوي و بيماري هاي دستگاه تنفسي را درمان مي كند . در براب رافسردگي ها مفيد است و قلب را تقويت مي كند .
اين سنگ شخص را در برابر خوابهاي آشفته و كابوسها حمايت مي كند . نيرو و ارتعاشات منفي ، مضر و آشفته را از ما دور مي كند و حتي مي تواند جذب كننده نيروهاي مثبت باشد
چگونگي به وجودآمدن فيروزه
فيروزه بيشتر اوقات در رسوبات مس در محيطهاي باير و نسبتا كم آب يافت شده است. فيروزه در مكانهايي بوجود ميآيد كه ميزان مس موجود در منطقه بالا باشد. فيروزه بر اثر تاثير محلولهاي سطحي مسدار بر روي سنگهاي غني از Al2O3 و غني از فسفر و گاهي نيز بر اثر تاثير محلولهاي سطحي مسدار٬ بر روي فسيلهاي استخواني جانوران به وجود ميآيد.
ارزش فيروزه در فرهنگهاي مختلف
اشكال مختلف فيروزه شامل دانهاي ريز، فيروزه ريز، كمپاكت، متخلخل، كليراي، خوشهاي، دندريتي و گاهي پوششي است. فيروزه ظاهراً به صورت نامتبلور و به صورت رگه و دانههاي پراكنده در داخل سنگ مادر يافت ميشود و غالباً به صورت نهان بلور است. ميزان بلورههاي فيروزه در طبيعت بسيار كم است و به علت جلاپذيري و رنگ جالب مورد توجه بوده است. با اين حال كه در بسياري از فرهنگ ها جواهرات فيروزه اي بيشتر به دليل زيبايي آن ها مورد استفاده قرار مي گيرند؛ اما در برخي از فرهنگ ها نيز عقايدي در رابطه با جواهرات فيروزه اي وجود دارد به اين صورت كه آن ها معتقدند كه جواهرات فيروزه اي خواص سحرآميز متنوعي دارند و از آن ها مي توان در پيشگيري از بيماري ها و يا درمان برخي از بيماري ها استفاده كرد.
نحوه تشخيص فيروزه اصل و مرغوب
فيروزه به رنگهاي آبي آسماني، آبي مايل به سبز، سبز مايل به زرد، خاكستري مايل به سبز، آبي نيلي و آبي مايل به سفيد وجود دارد. رنگ آبي آسماني نوع مرغوب آن است و سبز مايل به زرد نوع نامرغوب.
در صورتي كه ميزان مس موجود در كاني زياد باشد به رنگ آبي در صورتي كه آهن زياد داشته باشد به رنگ سبز و در صورت وجود آلومينيم زياد به رنگ سفيد ديده ميشود كه به ترتيب ارزش آن كاهش مييابد يعني رنگ آبي با ارزشترين نوع فيروزه است.
جواهرفروشان براي تشخيص فيروزه از فوتك استفاده ميكنند بدين صورت كه سطح پشتي فيروزه را تحت تاثير شعله قرار ميدهند، سپس با ذرهبينهاي چشمي محل حرارت داده شده را مشاهده ميكنند. در صورت پوسته پوسته قهوهاي شدن فيروزه است.
پيشتر اين كاني تنها از سنگ فيروزه به دست ميآمد ولي امروزه همانند ديگر كانيها مصنوعي نيز فرآوري ميشود به گونهاي كه حتي تشخيص طبيعي يا مصنوعي بودن آن براي كارشناسان نيز بسيار دشوار است.
نحوه نگهداري صحيح فيروزه
رنگ فيروزه ممكن است به تدريج به رنگ سبز تغيير كند. علت اين امر قرار گرفتن كاني به مدت زياد در نور شديد و يا حرارت است كه باعث رنگ پريدگي و در نتيجه كم ارزش شدن كاني ميشود. اين سنگ زيبا در شرايط مختلف از صاحب خود محافظت كرده و در عين حال خود نيز به نگهداري احتياج دارد. اصطلاحا به فيروزه سنگ زنده مي گويند. چرا كه اگر شرايط نگهداري آن درست رعايت نشود، كم كم كيفيت خود را از دست داده و اصطلاحا ميميرد!
فيروزه در برابر برخي مواد شيميايي حساس است و بايد از آنها دور بماند. مثلا چربي، اسيد، عطر و ادكلن، كرمهاي آرايشي و . . . براي فيروزه مضر هستند و اگر فيروزه در مدت زمان طولاني با آنها در تماس باشد، صدمه خواهد ديد و رنگ آن عوض ميشود.
نكته قابل توجه اينجاست كه اگر فيروزه در اثر تماس با مواد شيميايي صدمه ببيند و رنگ آن تغيير كند، ديگر اصلاح نشده و قابل ترميم نيست.
ولي اگر شما از علاقمندان سنگ فيروزه باشيد، بهتر است تا نكات زير را رعايت فرماييد:
آيا ميتوان از اين سنگ زيبا كه استفاده از آن بسيار توصيه شده و احاديث زيادي درباره آن نقل شده، بهره برد؟
آري. . . !
فقط رعايت چند نكته ساده كافيست تا شما هم بتوانيد از سنگ فيروزه خود به خوبي نگهداري نموده و از خواص بيشمار آن بهره مند شويد.
فيروزه بايد از مواد شيميايي دور بماند. (عطر و ادكلن، كرمهاي آرايشي و. . . ) براي فيروزه مضر است اگر با فيروزه تماس پيدا كرد، ميبايست سنگ فيروزه را به آرامي و به خوبي با آب ولرم بشوييد.
نحوه شارژ سنگ فيروزه
براي شارژ سنگ ها بايد آنها را بشوييد و آن را از ناخالصي ها پاك كنيد . گاهي اوقات فيروزه اي در اختيار شما قرار مي گيرد تا شما بتوانيد از آن انرژي بگيريد . شايد اين سنگ قبل از شما مورد استفاده شخصي بوده كه دچار بيماري و ناراحتي خاص بوده است . اين سنگ از نظر فيزيكي به شما آسيب نمي رساند ، ولي امكان دارد كه افكار پريشان و انرژي منفي شخص قبلي را همراه داشته باشد و آن انرژي منفي شما را آزار دهد. بنابراين بايد سنگ ها مجدد شارژ شود.
آب ، آتش ، خاك و نمك دريا از عوامل پاك كننده سنگ هستند . شما مي توانيد سنگ مورد نظرتان را در حدود 1 تا چند ساعت در آب جاري قرار داده و شارژ كنيد يا آن را داخل خاك بگذاريد و سپس آن را بشوييد. گاهي هم مي شود سنگ را روي شعله شمع قرار داد يا اينكه با قرار دادن سنگ مورد نظر در نمك خشك دريا آنرا شارژ كرد. در حالت كلي اگر از فيروزه استفاده مي كنيد، بهتر است براي نظافت آن و همچنين شارژ سنگ، هر روز كه دستان خود را ميشوييد، روي نگين فيروزه خود نيز آب ريخته و دست بكشيد تا اگر احتمالا مواد مضر با سطح آن برخورد كرده، به طور كامل برطرف شود، البته لازم به يادآوريست كه در اين مواقع به هيچ وجه از مواد شوينده استفاده نكنيد.
شبكه عنكبوتي
آنچه در اغلب فيروزهها عموميت دارد وجود رگه يا رگچههايي سياه يا قهوهاي رنگ برجسته است كه مربوط به سنگ مادر تشكيل دهنده فيروزه ميباشد. اين رگهها گاه در طرحهاي منظم و غيرمنظم شكل ميگيرند كه در چنين حالتي به آن شبكه عنكبوتي و در اصطلاح بازار ايران به آن فيروزه شجري ميگويند. اگر اين طرح منظم و زيبا باشد باعث افزايش ارزش فيروزه خواهد شد و اگر نامنظم و به صورت نقطه و لكهاي باشد از ارزش فيروزه خواهد كاست.
موارد استفاده فيروزه
فيروزه در ساخت انگشتر، گوشواره ، گردنبند و ظروف سبك درباري مورد استفاده قرار ميگيرد.
راههاي افزايش عمر فيروزه
الف) مرحله بهسازي شامل واكس زدن
ب) عدم شستشو با مواد شوينده و الكل
ج) عدم تماس با پوست چرب و مواد آرايشي
د) در معرض نور و گرد و غبار قرار نگيرد.
ه) تميز كردن فيروزه هر چند وقت يك بار
مهمترين خطري كه فيروزه را تهديد ميكند ايجاد خراش روي فيروزه، آب داغ و مواد شيميايي خانگي است و دليل آن نيز تركيب هيدراتي در سنگ است. فيروزه سنگي زنده ميباشد و نسبت به روغن و مواد شيميايي مانند مواد شوينده بسيار حساس بوده و تغيير رنگ ميدهد. خلل و فرج سنگ باعث جذب چربيها و موجب تغيير رنگ فيروزه ميشود. هرگز از تميزكنندههاي اولتراسونيك استفاده نكنيد و از نزديكي با مواد حاوي كلر نيز اجتناب كنيد.
آب و نور نيز باعث تغيير رنگ فيروزه ميشود. فيروزه در مقابل سه چيز عكسالعمل نشان ميدهد كه هرگز نبايد با آنها تماس پيدا كند: روغن، كرم، ادكلن.
به سازي فيروزه چيست و چگونه انجام ميشود
فيروزهها جواهرات نسبتا” نرم و كاملا” حساس هستند. بدين معني كه رنگ فيروزه ميتواند در طي استفاده كمرنگ شود. به همين دليل امروزه حتي براي فيروزههايي با كيفيت عالي يك مرحله بهسازي شامل واكس زدن در نظر گرفته ميشود. عمل واكس زدن باعث ميشود تا ضمن افزايش سختي و در نتيجه افزايش دوام كاني، از محو شدن رنگ فيروزه به مرور زمان نيز جلوگيري شود.
واكس فيروزه يكنوع رزين مصنوعي است كه طي روشي خاص با فرو بردن فيروزه در آن صورت ميگيرد. امروزه اكثر فيروزهها با اين روش بهسازي ميشوند و اين عمل حتي باعث افزايش قيمت و ارزش فيروزه ميشود.
فيروزه در ايران
نامورترين و پرخواهانترين فيروزه در ايران فيروزه نيشابور است كه از بيش از ۲۰۰۰ سال پيش استخراج ميشده است. معدن اين فيروزه در نزديكي روستاي معدن نيشابور است و از سطح زمين ۲۰۱۲ متر بلندي دارد.انواع مرغوب فيروزه ايران از نظر رنگ، نقش و كيفيت فيروزه عجمي و فيروزه شجري است. جالب است بدانيد اروپائيان نوع شجري و ايرانيان نوع عجمي را كه بدون شجر است، ميپسندند.